Whisky en bier

Bierman kan zich ter dege voorstellen dat mensen die hem minder goed kennen in de verleiding zouden kunnen komen om hem een weinig ongenuanceerd te boekstaven als een narcistische navelstaarder. Een ‘one trick pony’ zo u wil, die geen leven heeft buiten bier en zelfs als het gaat over bier zit te zagen en te brabbelen als iemand van de derde leeftijd die zijn angst voor het onbekende bezweert met gemeenplaatsen. Dat is allemaal volledig waar natuurlijk: Bierman mag thuis van zijn vrouw nooit zagen en dus doet hij het maar net als iedereen op het wereldwijde web. Edoch, teneinde zichzelf en de rest van de wereld duidelijk diets te maken dat hij wel degelijk van meerdere markten thuis is, zal Bierman bij deze met graagte iets nuttig en vermakelijk over Whisky schrijven. 

Overigens: de meest grondige en exhaustieve uiteenzetting die Bierman ooit over Whisky kreeg, kwam voor één keer niet van de uiterst betrouwbare amateurencyclopedie Wikipedia, maar van Bob Minnekeer, die alles van Whisky afweet en het ook nog degelijk en aangenaam kan uitleggen. Twee eigenschappen die niet noodzakelijk samengaan, maar in Bob tot een uiterst prettig huwelijk zijn uitgegroeid. 

Whisky is drievoudig gedistilleerd bier, waarbij de mout voor het brouwen niet gemalen maar geplet wordt. De meest verheven, edele (en door liefhebbers in speciaal daartoe vervaardigde schrijnen aanbeden) Whisky is de “Single Malt Whisky”. Deze wordt gestookt met bier dat volledig uit gemoute gerst bestaat. Niet veel meer dan bacterievrij rioolwater is daarentegen de Graanwhisky, waarin een weinig gemoute gerst gebruikt wordt om de gisting in gang te zetten, waarna het regelmatig toevoegen van goedkopere ongemoute granen (vooral Maïs) zorgen voor een constant gistende en destilleerbare bierstroom. De “Blended Whisky”, die eveneens door geïnformeerde kenners met de nek wordt aangekeken, is een mengeling van verschillende soorten (meer of minder edele) Graanwhisky’s of misschien zit er ook wat Volledige Malt bij, wie zal het zeggen. 

In de 19e eeuw werd de Single Malt door kenners met de nek aangekeken als een onafgewerkt en minderwaardig product. Grote blending maatschappijen kochten de productie van lokale distillerijen op om ze vervolgens professioneel te versnijden. Alle Whisky moest bewerkt worden door geoefende versnijders tot een blend die meer was dan som van de delen. Vandaag is net het omgekeerde waar en staat het Blenden in de hoofden van de geïnformeerde goegemeente synoniem met het drinkbaar maken van inferieure destillaten. Er bestaan natuurlijk ook een mengeling van volledig uit gerstemout gemaakte Whisky, maar echte kenners doen daar nog steeds de afwas mee. De echte liefhebber kijkt zoals het hoort neer op Blends, viert de cultus van de Single Malt en knippert niet met de ogen terwijl overal rondom hem de Single Malt Whisky’s sneller bijkweken dan konijnen. 

In tegenstelling evenwel tot de wat meer elitaire Whiskywereld, wordt de techniek van het versnijden van bieren vandaag in Bierland met bewondering en eerbied bekeken. Er zijn andere voorbeelden te vinden, maar voornamelijk het blenden van Lambiek (35% ongemoute Tarwe!) tot Geuze is een nobele kunst die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Geen hond die daar in Bierland van wakker ligt. Toch werd ver in de 19e eeuw, vooral onversneden Lambiek op vat gedronken en was Geuze een bijproduct dat werd ontwikkeld om de bewaartijd te vergroten en de botteling op flessen mogelijk te maken. 

En zo volgt opmerkelijk genoeg de algemeen aanvaarde canon over Whisky (van blend naar single) eerder de tegenovergestelde beweging dan die over bier (van single naar blend).

Bierman heeft het genoegen gehad om al heel wat Whisky’s te mogen degusteren, al dan niet onder de deskundige leiding van kenners en liefhebbers. Eigenlijk zijn de verschillen tussen Whisky’s erg klein. De smaak van alcohol domineert steeds de wat meer subtiele toetsen (mout, turf, …  en euh, turf…), zodat uiteindelijk enkel een wat meer algemene indruk overblijft van ‘medicinaal’ of ‘zacht / afgerond’. Behalve dan in de gerookte Whisky’s die smaken naar rook. In vergelijking met de smaakexplosie van goed gemaakte bieren (ja, zelfs ook Bieren waarin een deel Maïs verwerkt zit) kan Bierman eigenlijk niet echt warm worden van dit soort subtiel geparfumeerde alcohol. Maar als hij dan toch mag kiezen, dan gaat in alle eerlijkheid zijn voorkeur uit naar een met liefde en deskundigheid samengestelde blend van volledig uit gerstemout gemaakte Whisky’s. Zoals bij die twee oude vrouwtjes die volgens de legende alle versnijdingen van Johnny Walker op zich nemen. En die Single Malt mode zal ooit wel weer overwaaien.